Erdal Nuhbasa – Hukuk ve Danışmanlık Bürosu – Hizmetlerimiz

ERDAL NUHBASA

HUKUK VE DANIŞMANLIK BÜROSU

arbitration

     Arabuluculuk, taraflar arasında doğabilecek uyuşmazlıkların çözümünde en hızlı yollardan biridir. Yargı süreci zaman alır ve sonunda çıkan karardan memnun kalıp kalmayacağınız da belli değildir. Bu nedenle, sürecin başından sonuna kadar size rehberlik edecek, arabuluculuk alanında deneyimli bir Türk avukatla çalışmak büyük önem taşır. Arabuluculuğun uymanız gereken bazı kuralları vardır. Yurt dışında yapılacak bir anlaşmada, arabuluculuk anlaşmasının geçerli olup olmayacağı her zaman net değildir. Bu nedenle süreci bilen bir Türk Arabuluculuk Avukatı’nın sizi temsil etmesi ya da yanınızda olması gerekir.

     Arabuluculuk yalnızca tarafların kendi özgür iradeleriyle karar verebilecekleri konularda mümkündür. Örneğin; ceza davaları, nüfus kayıt işlemleri veya velayet gibi konular arabuluculuk kapsamında değerlendirilemez. Arabuluculuğa başvurmak, dava açma hakkından vazgeçildiği anlamına gelmez. Ancak zaman, enerji ve maddi kaynaklar açısından bakıldığında arabuluculuk, bir uyuşmazlığı çözmenin en hızlı ve en ekonomik yoludur.

     Bununla birlikte, bazı durumlarda arabuluculuk, dava açmadan önce zorunlu bir aşama haline getirilmiştir. İşçi-işveren alacakları ve tazminatları, ticari davalar ve tüketici uyuşmazlıklarına ilişkin davalar bu kapsama giren en yaygın örneklerdendir.

Arabuluculuk Nedir?

      Arabuluculuk, taraflar arasındaki uyuşmazlıkların kendileri tarafından belirlenen arabulucu tarafından çözüme kavuşturulduğu bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Yani resmi yargı organları yerine hakemler sonuç hakkında karar verirler.

    Çözüm Gizli midir?

     Bazen bir sonuca ulaşmak için bazı taleplerinizden vazgeçmeniz ya da karşı tarafa bazı ayrıcalıklar tanımanız gerekebilir. Bu, arabuluculuğun ve tahkimin doğasında vardır. Tarafların her ikisi de belirli avantajlar elde ederken bazı tavizler de verebilir.

        Eğer bazı haklarınızdan feragat ederek bir anlaşmaya varıyorsanız, bu sürecin ve sonuçların kimse tarafından bilinmemesini isteyebilirsiniz. Bu tür bilgiler şirketinizin itibarını, ticari ilişkilerinizi ya da kişisel bağlarınızı riske atabilir.

        Bu nedenle belirtmek gerekir ki, Türkiye’de Tahkim Kanunu gizlilik konusunda açık bir düzenleme içermemektedir. Eğer kesin gizlilik istiyorsanız, bu hususun tahkim sözleşmesinde açıkça yer alması büyük önem taşır. Bu da, tahkim sürecinde sizi temsil edecek uluslararası deneyime sahip bir Türk avukatla çalışmanız için önemli bir nedendir.

  Arabuluculuk Kuralları Nelerdir?

      Arabuluculuğun iki “sine qua non” (vazgeçilmez) şartı vardır:

  1.   Tahkim yoluna başvurulabilmesi için taraflar arasında bir “tahkim anlaşması” bulunmalı ya da mevcut bir sözleşmede “tahkim şartı” açıkça yer almalıdır.
  2.   Ayrıca, uyuşmazlığın tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği nitelikte bir konuya ilişkin olması gereklidir.

          Tahkim sürecinden önce ve tahkim sırasında uyulması gereken bazı kurallar vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

  •  Tahkim sürecinde her bir tarafa, iddialarını ve savunmalarını tam olarak ortaya koyma hakkı tanınmalıdır. Bu, adil yargılanma ilkesinin tahkimdeki karşılığıdır. 
  •   Türkiye’deki Tahkim Kanunu uyarınca, tahkim kararlarının esasına (yani uyuşmazlığın özüyle ilgili karara) karşı temyiz yolu kapalıdır. Taraflar, tahkim kararına yalnızca sınırlı sebeplerle iptal davası açabilir..

Türkiye’de Uyuşmazlıkların Tahkim Edilebilirliği

     Her Uyuşmazlık Tahkime Elverişli midir? Kısa cevap: Hayır! Her uyuşmazlık tahkim yoluyla çözülemez. “Numerus clausus” ilkesi tahkimde de geçerlidir; bu da yalnızca belirli türdeki uyuşmazlıkların tahkime elverişli olduğu anlamına gelir.

     Örneğin; Türkiye’de bulunan taşınmazlara ilişkin ayni haklarla ilgili uyuşmazlıklar tahkime konu edilemez. Bu tür uyuşmazlıklar, kamu düzenini ilgilendirdiği için yalnızca devlet yargısı tarafından çözümlenebilir. 

  • İflas ve Konkordato Süreçleri:
    → Tahkime elverişli değildir. Bu işlemler kamu düzeni kapsamında değerlendirilir ve yalnızca mahkemelerce yürütülebilir.
  • Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarına İlişkin Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıklar:
    → Genellikle tahkime elverişlidir, ancak söz konusu hakların kamu düzenini ilgilendiren yönleri varsa sınırlamalar olabilir.
  • İdari Hizmetlere İlişkin İmtiyaz Sözleşmelerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar:
    → Bu tür sözleşmeler çoğunlukla idare hukuku kapsamına girer. Türkiye’de bu uyuşmazlıkların tahkime elverişli olup olmadığı, sözleşmenin içeriğine ve özel yasal düzenlemelere göre değişebilir.
  • İş Hukukuna İlişkin Uyuşmazlıklar:
    → Bazı iş hukuku uyuşmazlıklarında, örneğin tazminat alacakları gibi, zorunlu arabuluculuk uygulanır. Tahkim, iş sözleşmesinde açıkça yer alıyorsa ve taraflar kabul ediyorsa belirli sınırlar dahilinde mümkündür.
  • Ceza Hukukuna İlişkin Uyuşmazlıklar:
    → Tahkime elverişli değildir. Ceza hukuku yalnızca devlet yargısı tarafından yürütülür. Ancak ceza hukukundan bağımsız tazminat talepleri gibi bazı tali konular tahkime konu edilebilir.
  • Vakıflar ve Derneklerle İlgili Uyuşmazlıklar:
    → Bu uyuşmazlıklar genellikle kamu yararı kapsamında değerlendirildiğinden tahkime elverişli değildir.
  • Kira Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklar (Gayrimenkul Kirası):
    → Bazı durumlarda tahkime elverişlidir. Özellikle ticari gayrimenkul kiralamalarında tahkim şartı öngörülebilir. Ancak konut kiraları gibi bireylerin korunmasını gerektiren durumlarda sınırlamalar vardır.

     Yukarıda yer alan bilgiler tahkime dair genel bir çerçeve sunmaktadır; elbette ki bu konu yalnızca bir sayfaya değil, bir kitaba sığacak kadar kapsamlıdır.
     Biz, tahkim süreçlerinde en yüksek kalitede hukuki danışmanlık hizmeti sunmayı amaçlıyoruz. Daha fazla bilgi almak veya sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.