Erdal Nuhbasa – Hukuk ve Danışmanlık Bürosu – Hizmetlerimiz
Erdal Nuhbasa – Hukuk ve Danışmanlık Bürosu – Hizmetlerimiz
Altın, insanlık tarihi boyunca en değerli metallerden biri olmuştur ve sadece bir yatırım aracı olarak değil, aynı zamanda ekonomik istikrarın sembolü olarak da hizmet etmiştir. Yüksek değeri ve taşınabilirliği onu çekici kılar, ancak aynı zamanda yasadışı faaliyetlerin sıkça hedef aldığı bir metal haline getirir. Türkiye’de altın kaçakçılığı sadece gümrük ihlali değil, devletin ekonomik egemenliğini doğrudan tehdit eden ciddi bir suçtur.
Altın kaçakçılığı, Türkiye’nin Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu (5607 Sayılı Kanun) ile düzenlenmektedir. Uluslararası ticarette bulunan veya sadece değerli eşyalarla seyahat eden şahıslar ve şirketler için Türkiye’nin Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nu (5607 Sayılı Kanun) anlamak çok önemlidir. Çünkü altın kaçakçılığının, yani yurt dışından Türkiye’ye altın getirmenin (limitleri aşarak veya kaçakçılık niyetiyle) ciddi sonuçları vardır.
Kişisel eşyalar, örneğin az miktarda kullanılmış ziynet eşyası gibi ürünler genellikle gümrük vergilerinden muaftır ve kaçakçılık olarak kabul edilmez. Ancak, yüksek değerli veya ticari miktarda altını (özellikle külçe altını) uygun beyan olmaksızın ülkeye sokma veya çıkarma girişimi, yasayı atlatma niyetini açıkça gösteren bir suç teşkil eder. Altın kaçakçılığı, 5607 sayılı Kanun’da belirtilen “kaçakçılık suçları”nın geniş tanımı kapsamına girer. Spesifik olarak bu, işlenmiş (mücevher, sikke) veya işlenmemiş (külçe, toz) altının gerekli gümrük vergileri ve işlemlerinden kaçırılarak yasa dışı ithalatını veya ihracatını içerir.
5607 sayılı Kanunun 3. maddesinin 1. fıkrasına göre: Gümrük işlemlerine tabi tutulmaksızın altını ülkeye sokan veya ülkeden çıkaran kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Eğer altın, gümrük kapıları dışından ülkeye sokulursa, ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.
Aynı Kanunun 3. maddesinin 2. fıkrasında ise: Hileli işlem ve davranışlarla gümrük vergilerini kısmen veya tamamen ödemeden ülkeye mal sokan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Bu nedenle, altın kaçakçılığı farklı şekillerde gerçekleşebilir:
Bu suçun kasten işlenmiş olması gerekir. Failin, eyleminin gümrük düzenlemelerini ihlal ettiğini bilmesi ve bunun sonucunda devlet gelirinde kayıp oluşması niyetinde olması şarttır. Ancak, kanunu bilmemek mazeret değildir. Diğer bir deyişle, yurt dışından iki kilogram altın getirip “suç olduğunu bilmiyordum” demek sizi kurtarmaz. Benzer şekilde, “valizime benden habersiz konuldu” veya “bu valiz benim değil” gibi temelsiz bir savunma ile kendinizi savunmanız neredeyse imkansız olacaktır.
Az miktarda kişisel eşya genellikle gümrük vergilerinden muaf olsa da, yüksek değerli veya ticari miktarda altını (özellikle külçe altını) uygun beyan olmaksızın ithal veya ihraç etme girişimi, yasayı atlatma yönünde açık bir kastı gösteren suç teşkil eder.
Türk Gümrük Mevzuatı uyarınca, altınların sahibi olmak, kişiyi kaçakçılık suçlamalarından otomatik olarak muaf tutmaz. Örneğin:
| Kriter | Açıklama |
|---|---|
Kullanım Amacı |
Altın, ticari miktar veya nitelikte olmamalıdır, yani yolcunun kişisel veya aile kullanımı için olmalıdır. |
Altın Getirme Limiti |
Yolcular, genellikle yanlarında getirdikleri altın ve diğer değerli metallerden yapılmış mücevherler/süs eşyaları için 15.000 ABD dolarına kadar muafiyetten yararlanabilirler. |
Külçe Altın |
İşlenmemiş altın külçeleri genellikle kişisel mülkiyet olarak kabul edilmez ve miktarına bakılmaksızın ticari mal olarak değerlendirilir. Yurt dışından ithalatı belirli düzenlemelere tabidir ve önceki 5 kg’lık muafiyet kaldırılmıştır. |
Yasada kaçakçılık için sabit bir gram eşiği bulunmamakla birlikte, gümrük uygulamaları ve mahkeme kararları öncelikle kişisel ve ticari amaç arasındaki ayrıma dayanmaktadır.
Türkiye’nin 2025 yolcu muafiyeti kurallarına göre, 15.000 ABD Doları değerine kadar kişisel altın eşyalarınızı gümrük vergisi veya resim ödemeden ithal edebilirsiniz. Dolayısıyla, Türkiye için altın ithalat limiti 15.000 ABD Doları’dır.
Bu muafiyet, havayolu, denizyolu veya karayolu ile gelen 18 yaş ve üzeri yolcular için geçerlidir ve ticari olmayan kişisel kullanım amaçlı “kişisel eşya” olarak sınıflandırılır (örneğin, takılan mücevherler veya aileye küçük hediyeler gibi).
Beyan edilmemiş külçe altın (ağırlığına bakılmaksızın) veya yeniden satış amacını düşündüren miktarlar (örneğin, çok sayıda aynı ürün), derhal ticari statüyü ve 5607 sayılı Kanun uyarınca tam ceza yargılamasını tetikler.
Altın kaçakçılığı suçundan mahkum olan kişiler:
Ayrıca, müsadere (el koyma) hükümleri uygulanır: kaçak altın, yargılama sonucundan bağımsız olarak Devlet malı haline gelir. Kaçakçılıkta kullanılan araçlar veya gemiler de, değerleri suçun ciddiyeti ile orantılı olması halinde, müsadere edilebilir.
Bazı durumlar cezaların ağırlığını artırır:
Organize Suç: Kaçakçılığın bir suç örgütü tarafından gerçekleştirilmesi durumunda, cezalar iki katına çıkarılabilir.
Devlet Güvenliğine veya Ekonomik İstikrara Yönelik Tehditler: Kaçakçılığın terörü finanse etmesi veya ekonomik düzeni bozması halinde, cezalar çok daha ağırdır.
Kamu Görevlileri Yardımıyla İşlenmesi: Suçun memurların katılımı veya yardımıyla işlenmesi durumunda ceza artırılır.
Belirlenmemiş Yollardan Kaçakçılık: Malların ülkeye belirlenmiş gümrük kapıları dışındaki yerlerden sokulması.
Evet, kaçakçılık şüphesi varsa, altın yetkili makamlar tarafından müsadere edilir (el konulur). Müsadere, Türkiye’de altın kaçakçılığının en önemli yasal sonuçlarından biridir. Bu durum, 5607 sayılı Kanun’un 13. maddesi uyarınca gerçekleştirilir:
Kaçakçılık olayına karışan her türlü altın, yetkili makamlarca el konulur ve mülkiyeti kalıcı olarak devlete geçer.
Altının yanı sıra, suçun işlenmesinde kullanılan araçlar, gemiler, kamyonlar veya diğer taşıma araçları da müsadere edilebilir.
Ancak, araç sahibi bu yasa dışı kullanımdan haberi olmadığını kanıtlarsa (örneğin kiralık bir araç veya şirket aracı söz konusuysa), mahkeme araca el koymama ve iade etme kararı verebilir.
Türk hukuku uyarınca, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, suçluların pişmanlık göstermesi ve Devlete verilen zararı aktif olarak tazmin etmesi durumunda önemli ceza indirimlerinden yararlanmasını sağlayan, Madde 5 ile düzenlenen özel hükümler sunmaktadır.:
| Ödeme Zamanı | Ödenmesi Gereken | Azalacak Ceza |
| Soruşturma Sırasında | Kaçak malların gümrüklenmiş değerinin* iki katı. | Verilen ceza yarı yarıya (1/2) indirilir. |
| Kovuşturma Sırasında | Kaçak malların gümrük değerinin iki katı. | Verilen ceza üçte bir (1/3) oranında indirilir. |
* Gümrükleme Değeri; yalnızca altının fiilî fiyatını değil, aynı zamanda altın yasal olarak ithal/ihraç edilmiş olsaydı ödenecek olan tüm vergi, resim (KDV ve ÖTV gibi, eğer uygulanıyorsa) ve diğer harçları da içerir.
Türk Hukuku’nda, 5607 Sayılı Kanun (Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu) kapsamında, etkin pişmanlık hükümleri, faillerin yetkililerle işbirliği yaparak ve devletin zararını tazmin ederek cezalarının azaltılmasını ve hatta tamamen ortadan kaldırılmasını sağlamaktadır. Ancak, bu hükümden herkes faydalanamaz.
Etkin pişmanlık aşağıdaki durumlarda uygulanamaz:
Bu iki durum haricinde, failler soruşturma ve yargılama aşamalarında hâlâ etkin pişmanlıktan yararlanabilir, şu koşullarla ki:
Altın kaçakçılığı, bir kamu suçu olarak sınıflandırılır; yani devlet tarafından kovuşturulur ve şikayete veya özel bir başvurunun yapılmasına bağlı değildir.
Çoğu durumda, Asliye Ceza Mahkemeleri altın kaçakçılığı suçları üzerinde yargı yetkisine sahiptir.
Ancak, suç örgütlü bir suçun veya suç şebekesinin parçası olarak işlenirse, dava Ağır Ceza Mahkemelerinin yargı yetkisine girer. Bu mahkemeler, daha geniş yetkiye sahiptir ve büyük ölçekli kaçakçılık, örgütlü mali suçlar ve uluslararası bağlantılı davalar dahil olmak üzere daha ciddi suçlara bakar.
Bu, gümrüğün altını fark ettiği anda başlar. İster İstanbul Havalimanı’nda, ister uzak bir Ege iskelesinde, ister Kapıkule kara sınır kapısında olun, X-ray cihazları, narkotik köpekleri ve yapay zeka risk sistemleriyle desteklenen eğitimli memurlar durumu tespit eder.
Altınınıza derhal el konulur. Ayrıntılı bir tutanak yazılır: ağırlık, saflık, tahmini değer (küresel spot fiyatına göre), fotoğraflar ve kişisel bilgileriniz. Anında gözaltına alınırsınız—bu süre 24 saate kadar çıkabilir. Saatler içinde bir savcı bilgilendirilir. Bir telefon görüşmesi ve bir avukat hakkınız vardır. Bu, yasal fırtınadan önceki ilk ve son sakin anınızdır.
b. Soruşturma (Investigation)
Artık cumhuriyet savcısının kontrolü altındadır ve dosyanız bir numara alır. Kaçakçılıkla Mücadele Polisi (KOM) devralır. Altını devlet laboratuvarında test ederler, kamera kayıtlarını (CCTV) çekerler, tanıkları sorgularlar ve seyahat geçmişinizi takip ederler. Her gramın hesabı tutulur.
Burası etkin pişmanlık için altın pencerenizdir. Tam itirafta bulunur, suç ortaklarınızın adını verir ve altının gümrük değerinin iki katını (örneğin, 10.000 dolarlık fazlalık için 20.000 dolar + KDV ödemek) öderseniz, savcı cezai davayı tamamen düşürebilir. Mahkeme yok. Hapis yok. Sadece ağır bir fatura ve bir uyarı. Peki ya sessiz kalır veya yalan söylerseniz? Dosya kalınlaşır. İddianame hazırlanır: gümrük kontrolünden kaçınma yoluyla kaçakçılık.
c. Yargılama (Trial)
Ağır Ceza Mahkemesi‘nde mahkeme gününüz gelir. Savcı iddianameyi okur: “Sanık, 5607 Sayılı Kanun’un 3. maddesini ihlal ederek, beyan edilmemiş bir yolla, 340.000 dolar değerinde 5.2 kg külçe altın ithal etmeye teşebbüs etmiştir.”
Bir heyet önünde durursunuz. Avukatınız savunur: “O kişisel takıydı!” Ancak makbuzlar, kullanılmış eşyalar veya kanıt olmadan mahkeme bunu kabul etmez. Tanıklar (gümrük memurları) ifade verir. Laboratuvar raporları saflığı onaylar. Siz konuşursunuz—belki özür dilersiniz, belki de karşı koyarsınız. Karar hızla gelir:
d. İstinaf (Appeal)
30 gün içinde istinaf başvurusu yapma hakkınız vardır. Dava, tüm yargılama kaydını inceleyen Bölge Adliye Mahkemesi‘ne gider. Usul veya maddi hatalar bulunursa, mahkeme mahkûmiyeti bozabilir veya yeniden yargılama emri verebilir.
Eğer istinaf reddedilirse, son çareniz Türkiye’nin en yüksek ceza mahkemesi olan Yargıtay‘dır (Court of Cassation).
Bu aşamada, temyizler kesinlikle yasal hatalara—maddi gerçeklere değil—odaklanır. Eğer Yargıtay kararı onarsa, ceza kesinleşir ve infaz edilebilir hale gelir.
İşte, özünde, Türkiye’de altın kaçakçılığıyla suçlanan biri için hikayenin nasıl geliştiği—ilk havalimanı aramasından son mahkeme kararına kadar bu şekildedir.
Her şey ne kadar açık görünürse görünsün, bu aşamalarda asla yalnız kalmayın. Sürecin her adımı, yalnızca bir uzmanın yönetebileceği hukuki nüanslar taşır. Bazen, yetkililer tarafından yapılan—sadece deneyimli bir ceza avukatının fark edebileceği—tek bir usul hatası, özgürlüğünüzün anahtarı olabilir.
Hikayenizi özgürlüğünüz, onurunuz ve huzurunuz bozulmadan bitirmenize yardımcı olan ekip olmamıza izin verin.
S1: Yurt dışından 2 kg altın getirdim ama beyan etmedim. Ne olacak?
C1: Bu, 5607 sayılı Kanunun 3. maddesine göre kaçakçılık suçudur. Hapis cezası ve para cezası uygulanır ve altınlara el konulur.
S2: Gümrük değerinin iki katını ödemek cezamın indirilmesini sağlayabilir mi?
C2: Evet, gönüllü bildirim hükümleri, soruşturma veya yargılama sırasında ödeme yapılması halinde önemli indirimlere olanak tanır.
S3: Aracım kaçakçılık için kullanılmış ama ben bilmiyordum. Geri alabilir miyim?
C3: Bilmiyorsanız, mahkeme aracı iade edebilir, ancak önemli kaçakçılık faaliyetlerinde doğrudan kullanılan araçlar genellikle el konulur.
