Erdal Nuhbasa – Hukuk ve Danışmanlık Bürosu – Hizmetlerimiz
Erdal Nuhbasa – Hukuk ve Danışmanlık Bürosu – Hizmetlerimiz
İstinaf, Türkiye’de hem adli yargıda (hukuk ve ceza davaları) hem de idari yargıda kullanılan bir kanun yolu olup, ilk derece mahkemelerinin verdiği kararların Bölge Adliye Mahkemeleri (BAM) veya Bölge İdare Mahkemeleri (BİM) tarafından yeniden incelenmesini sağlar.
İstinaf, yalnızca hukuki inceleme yapan temyizden farklı olarak, hem hukuki değerlendirme hem de maddi vakıaların yeniden incelenmesi imkânı sunar. Bu nedenle istinaf, ilk derece yargılamasında eksik veya hatalı yapılan işlemleri düzeltmek ama aynı zamanda gerektiğinde davayı yeniden değerlendirmek üzere ikinci bir yargılama aşaması niteliğindedir.
İstinaf başvurusu üzerine bölge mahkemesi, kararın hukuka uygun olup olmadığını araştırır; delilleri yeniden değerlendirir, maddi olayları tekrar inceler ve gerekirse duruşma yapabilir. İnceleme sonunda kararın kaldırılması, düzeltilerek onanması veya yeniden hüküm kurulması gibi çeşitli sonuçlara hükmedebilir. Bu yönüyle istinaf, yargılamada hem denetim hem de ikinci bir karar mercii işlevi görür.
Hukuk davalarında istinaf başvurusu, ilk derece mahkemesinin verdiği karara hukuka aykırı olduğunu düşünen taraflarca yapılır. Bölge Adliye Mahkemesi, dosyayı hem hukuki gerekçeler hem de delil yönünden inceler.
İstinaf yoluna başvuru kararı veren mahkemeye veya başka bir yer mahkemesine vereceğiniz dilekçe ile yapılır. Dilekçenin teslimi ile beraber istinaf için yatırılması gerekli olan harçlar ve tebliğ giderleri de ödenir.
Verdiğiniz dilekçe kanunda yazan kurallara uygun ve süresinde verilmiş olmalıdır. Aksi halde başvurunuz dosyanın içeriğine girilmeden usulden red edilecektir.
İstinaf yoluna başvuru süresi iki haftadır. Bu süre mahkeme kararının tarafınıza tebliğ edilmesiyle başlar. Bu süre zarfında eğer itiraz etmezseniz ilk derece mahkemesinin verdiği karar kesinleşir.
İstinaf dilekçesi verirken harç ve giderler eksik ya da hiç yatırılmadıysa kararı veren mahkeme bir haftalık kesin süre verir ve bu süre içinde eğer istinaf harç ve giderleri tamamlanmazsa, mahkeme başvurunun yapılmamış sayılmasına karar verir.
2025 Yılı için İstinaf Harç ve Giderleri
| Harç Türü | Maktu Harç | Nispi Harç |
|---|---|---|
Başvurma Harcı |
656,90 TL | |
İstinaf Kanun Yoluna Başvurma Harcı |
1.683,10 TL | ‰ 68,31(dörtte biri) |
İstinaf Karar ve İlam Harcı |
1.013,90 TL |
‰ 68,31 (dörtte biri) |
İstinaf dilekçesine cevap süresi tarafınıza tebliğ olduktan itibaren iki haftadır. Bu süre içinde kararı veren mahkemeye ya da bu mahkemeye gönderilmek üzere başka bir yer mahkemesine cevap dilekçenizi verebilirsiniz.
Genel kural olarak; İstinaf yoluna başvurma, kararın icrasını durdurmaz. Ancak kanundaki icranın geri bırakılması ile ilgili hükümler de istinafa başvurulması ile icranın durması mümkün olabilir. Yani bu kuralda tehiri icra talepli istinaf ile ilgili İcra ve İflas Kanununun 36’ncı maddesi hükmü saklıdır. Nafaka ile ilgili verilen kararlarda ise icranın geri bırakılmasına karar verilemez.
Hukuk Davalarında İstinaf Sınırı Ne Kadardır?
2025 yılı için istinaf sınırı 40.000 TL dir.
Mahkeme kararı size tebliğ edildikten sonra istinafa başvurma hakkından feragat edebilirsiniz. Bunun dışında eğer istinafa başvuru yaptıysanız da başvuru sonrasında feragat edebilirsiniz.
Dilekçede; Mahkemenin adı, Davanın değeri, Vakıaların özeti, Deliller ve Hukuki sebepler dışındaki unsurlardan biri eksikse, hâkim davacıya bir haftalık kesin süre verir. Bu süre içinde eksiklik tamamlanmazsa dava açılmamış sayılır. Ancak yukarıdaki beş unsurdan biri eksik olursa o zaman hakim eksikliği tamamla demez dilekçe hiç verilmemiş gibi kabul edilir.
İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ İLGİLİ HUKUK DAİRESİ’NE
Gönderilmek Üzere
İSTANBUL … … HUKUK MAHKEMESİNE
…/../….
DOSYA NO :
İSTİNAF EDEN
DAVACI ( DAVALI) :
VEKİLİ :
DAVALI (DAVACI) :
VEKİLİ :
KONUSU : ……..Hukuk Mahkemesi’nin ../…/… tarih ve 2025/…. E 2025/…. K sayılı kararına karşı istinaf başvurumuz hakkındadır.
TEBLİĞ TARİHİ : ../../2025
AÇIKLAMALAR
1) GENEL AÇIKLAMALAR VE DAVANIN ÖZETİ
…….
2) USUL BAKIMINDAN İTİRAZLARIMIZ
…..
3) ESAS YÖNÜNDEN İTİRAZLARIMIZ
……
İstinaf incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasını talep etmekteyiz.
SONUÇ VE İSTEM :
Yukarıda ve ….. Hukuk Mahkemesinin dosyasında arz ve izah olunan ve re’sen dikkate alınacak gerekçelerle;
1) İstinaf başvurumuzun kabulü ile …. Hukuk Mahkemesinin 2019/.…E, 2020/.…. K sayılı kararının istinaf incelemesi neticesinde kaldırılmasını ve yeniden yargılama yapılarak talebimiz doğrultusunda davanın kabulüne (davanın reddine) karar verilmesini;
2) Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı (davalı) tarafa yükletilmesine karar verilmesini vekaleten saygılarımızla talep ederiz.
İstinaf Yoluna Başvuran
Davacı (Davalı) Vekili
Ceza yargılamasında istinaf, ilk derece mahkemesi kararının bir üst mahkeme olan Bölge Adliye Mahkemesi’nde yeniden incelenmesi demektir. İstinaf başvurusu hükmün kesinleşmesini engeller.
Ceza davalarında sanık lehine yapılan istinafta ceza ağırlaştırılamaz. Bu anlamda istinaf süreci çok önemlidir.
İstinaf yoluna başvuru hükmü veren ceza mahkemesine verilecek dilekçe ile yapılır. Ancak, on beş yıl ve daha fazla hapis cezalarına ilişkin hükümler, dilekçe verilmesine gerek kalmaksızın, bölge adliye mahkemesince kendiliğinden incelenir.
Tutuklu sanıklar şüpheli veya sanıklar için ise; zabıt kâtibine veya tutuklu bulunduğu ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürüne beyan veya dilekçe vererek kanun yollarına başvurabilir.
Hüküm gerekçesiyle birlikte tebliğ edildiği tarihten itibaren 2 hafta içinde istinaf başvurusu yapılmalıdır. İstinaf dilekçesi verildikten sonra, dosya Bölge Adliye Mahkemesi (BAM) Ceza Dairesine gider ve burada Dosya Üzerinden veya Duruşmalı İnceleme olarak iki farklı şekilde incelenebilir.
1) 15.000 TL’ye kadar (dahil) adlî para cezaları
* Hapis cezasından çevrilen adlî para cezaları bu kapsamda değildir.
* Doğrudan adlî para cezasına hükmedilmişse ve sonuç ceza 15.000 TL veya altı ise ceza mahkemesi kararı istinaf edilemez.
2) Üst sınırı 500 günü geçmeyen adlî para cezasını gerektiren suçlarda verilen beraat kararları;
* Suçun yaptırımının adlî para cezası 500 gün veya altı ise,
* İlk derece mahkemesi beraat kararı vermişse bu kararlar istinafa kapalıdır.
3) Kanunda açıkça “kesin” olduğu yazılan hükümler istinaf edilmez.
Ceza yargılamasında, hukuk davalarının aksine, istinaf başvurusu sırasında herhangi bir harç, masraf veya teminat ödemesi yapılmaz. Başvuru tamamen ücretsizdir. Bu durum CMK’nın “kanun yolları”na ilişkin genel sisteminden kaynaklanır; ceza yargılamasında hak arama özgürlüğü gereği istinaf yolu harca tabi tutulmamıştır.
1. Süreye Dikkat Edin: Hükmün gerekçesiyle birlikte tebliğinden itibaren iki hafta içinde itiraz edin.
2. Doğru Yere Başvurun: Dilekçe kararı veren ilk derece ceza mahkemesine sunulur.
3. Zorunlu Bilgileri Eksiksiz Yazın: Mahkeme adı, dosya numarası, taraf bilgileri, karar bilgileri ve talepler açıkça belirtilmelidir.
4. Somut ve Delilli İtirazlar Sunun: İstinaf nedenleri; delillerin yanlış değerlendirilmesi, usulsüz deliller, eksik inceleme gibi somut gerekçelere dayanmalıdır.
5. Usule Aykırılıkları Vurgulayın: Savunma hakkının kısıtlanması, tanık dinlenmemesi, gerekçesiz karar gibi hatalar bozma sebebidir.
6. Net ve Açık Talepler Yazın: “Kararın bozulması, kaldırılması, beraat, yeniden yargılama veya duruşmalı inceleme” talepleri net şekilde belirtilmelidir.
… BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ İLGİLİ CEZA DAİRESİ’NE
Gönderilmek Üzere
… CEZA MAHKEMESİ’NE
İSTİNAF EDEN (SANIK/KATILAN): Ad-Soyad, T.C., Adres
MÜDAFİİ: (Varsa) Av. Ad-Soyad
DOSYA NO: …/… E. – …/… K.
KONU: ……… Ceza Mahkemesi’nin …/… Esas, …/… Karar sayılı, …/…/… tarihli kararına karşı istinaf başvurusudur.
AÇIKLAMALAR:
1. Yerel mahkeme tarafından verilen karar usule ve esasa aykırıdır.
2. Deliller doğru değerlendirilmemiş, çelişkili beyanlar giderilmemiştir.
3. Savunma hakkı kısıtlanmış, bazı deliller duruşmada okunmadan hükme esas alınmıştır (CMK 289/1-i).
4. Mahkeme gerekçesi yetersizdir; karar, hükmün doğruluğunu ortaya koyacak açıklıkta değildir.
HUKUKİ NEDENLER
CMK, TCK, AİHS m. 6 ve ilgili mevzuat.
SONUÇ ve İSTEM
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
karar verilmesini saygıyla arz ederim. Tarih
İmza
Ad Soyad
1) Esastan Red:
Kararda hukuka aykırılık, delil eksikliği veya değerlendirme hatası yoksa istinaf reddedilir.
2) Düzelterek Onama:
Karar genel olarak doğruysa, sadece küçük hukuki hatalar düzeltilerek karar onanır.
3) Bozma ve İlk Dereceye Gönderme:
Usule aykırı mahkeme kurulması, yasaklı hâkimin katılması, savcı yokluğunda duruşma yapılması, hukuka aykırı delil kullanılması gibi ağır hatalarda karar bozulur ve dosya ilk derece mahkemesine gönderilir.
4) Yeniden Yargılama:
Bu ağır hatalar dışında, BAM kararı yanlış bulursa kendisi duruşma açarak davayı yeniden görebilir ve yeni hüküm kurabilir.
